Buổi chiều cuối tháng 8/2018, một
góc thành phố biển Phan Thiết - tỉnh Bình Thuận rộn ràng hẳn lên bởi sự có mặt
của các nghệ sĩ tạo hình thuộc 9 tỉnh, thành gồm Đồng Nai, Bình Dương, Bình
Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu, Lâm Đồng, Ninh Thận, Bình Thuận, Đắk Nông,
Tây Ninh về dự Triển lãm Mỹ thuật Khu vực miền Đông Nam bộ lần thứ 23
(28/8 - 3/9/2018). Năm nay, triển lãm trưng bày 145 tác phẩm của 52 tác
giả là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam và 78 tác giả là hội viên
các Hội Văn học Nghệ thuật địa phương, ngoài ra còn có một số cộng tác
viên.
Nhà điêu khắc Phan Gia Hương,
một trong số những vị giám khảo của Triển lãm nhận định, tác phẩm
tham dự triển lãm có nhiều xu hướng nghệ thuật nhưng nhìn chung đều bám
sát đời sống xã hội, chất liệu đa dạng, mặt bằng mỹ thuật khá
đồng đều, không có sự chênh lệch nhiều. Bà tỏ ra hơi tiếc vì không có sự hiện
diện của mỹ thuật ứng dụng, mảng tranh cổ động, tranh đả kích, châm
biếm, mỹ thuật bìa sách… cũng vắng bóng. Mảng điêu khắc luôn nổi
trội, tiếp đó là đồ họa, tranh lụa, yếu nhất là mảng tranh sơn dầu.
Chất lượng tác phẩm của cả 9 tỉnh thành chưa thật cao, đề tài chưa
thoát ra khỏi lối mòn quanh quẩn, chưa có tác phẩm mang tính đột phá,
ngôn ngữ điêu khắc còn thể hiện sự chắp vá. Không nhiều những tác phẩm
lắng đọng cảm xúc của tác giả, dường như các họa sĩ quá chú ý đến
bố cục, màu sắc mà quên đi bút pháp. Cũng theo bà Phan Gia Hương, nét
đặc trưng của đất và người miền Đông Nam bộ chưa thật sự nổi bật, còn ít
những tác phẩm phản ánh về xây dựng nông thôn mới hay cuộc sống của bộ
đội, chiến sĩ, công nhân, nông dân… Tỉnh Lâm Đồng có mảng tượng gỗ
cách tạo hình toát lên vẻ ngây thơ, hồn nhiên nhưng ngôn ngữ cần hiện đại
hơn. Tranh sơn mài của Bình Dương bố cục tốt nhưng thiếu độ trầm vì mảng
màu vàng quá sáng. Bà Phan Gia Hương cũng cho rằng công đoạn xử lý kỹ
thuật sơn dầu của nhiều tác giả chưa hoàn hảo do trong sơn có hóa
chất, dễ bị chồng màu, dẫn tới hầu hết tranh sơn dầu chưa đạt đến độ
trong cần thiết. Một vài bức tranh lụa kỹ thuật còn non, thiếu chiều
sâu. Một số tác phẩm hình họa chưa chuẩn, nhân vật đầu to, chân ngắn… Họa
sĩ Xuân Chiểu cho rằng Đồng Nai, Bình Dương vẫn giữ được thế mạnh đồ
họa, điêu khắc, có những tác phẩm khá đẹp nhưng do cơ cấu giải hạn chế
nên Ban giám khảo đành bỏ qua.
Tỉnh Đồng Nai là một trong số
ít đơn vị có nhiều tác phẩm được Hội Mỹ thuật Việt Nam tuyển chọn
tham gia triển lãm với 21 tác giả, 24 tác phẩm, bao gồm cả hội họa,
đồ họa, điêu khắc… Đáng mừng là hầu hết tác giả Đồng Nai có tranh,
tượng được chọn trưng bày đều thuộc lớp họa sĩ trẻ 7x, 8x, trong đó
nhiều người đang công tác tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Trang trí Đồng
Nai, số còn lại đến từ trường Đại học Đồng Nai và một vài cộng
tác viên. Anh chị em khai thác đề tài khá quen thuộc: vẻ đẹp của thiên
nhiên, con người, các sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng, một số tác phẩm
trừu tượng. Chất liệu cũng khá phong phú: khắc gỗ, lụa, gốm men,
gốm gỗ, sắt hàn, gò nhôm, sơn mài, sơn dầu, tổng hợp, Gum print,
Digital…Tuy mỗi người một cách thể hiện, nhưng tinh thần chung trong
các tác phẩm mỹ thuật của Đồng Nai là sự rung động trước vẻ đẹp dung
dị, trong sáng của đời sống (Nắng trong vườn - khắc gỗ của Lâm Văn
Cảng, Tình bạn - sơn mài của Trần Anh Vân, Nhịp quê - sơn dầu của
Nguyễn Thị Thúy, Cà phê Sài Gòn - khắc gỗ của Đoàn Minh Ngọc, Chợ
quê - sơn mài của Trần Thanh Tùng, Mùa chung đôi - tổng hợp của Phạm
Công Hoàng, Tắm trăng - sơn dầu của Bùi Đức Lộc…). Nếu những tranh sơn
dầu, sơn mài, khắc gỗ… mô tả cảnh đồng quê yên ả, cảnh sinh hoạt ở
nông thôn… mang đến cho người xem cảm giác bình an, thư thái thì một số
tác phẩm lại thể hiện góc nhìn hiện thực khác của người nghệ sĩ. Có cái gì
đó ưu tư, khắc khoải trước nhịp sống gấp gáp của thời hội nhập, sự bất ổn, vô định
của thế giới tự nhiên (Mẹ và biển cả - sơn dầu của Mai Văn Nhơn, Phổi
công nghiệp - sắt hàn của Trần Đình Thắng, Nhân bản 4.0 - Digital của
Đức Sơn, Cầu - gốm, gỗ của Trần Chí Lý, Thoi thóp -gò nhôm của
Thoòng Cọc Thành, Palette và tôi - sơn dầu của Trần Đình Sử, Khoảng
trắng - gốm của Nguyễn Quang Hoàng…).
Triển lãm Mỹ thuật miền Đông có
truyền thống là… ít giải và giải thấp. Lần thứ 23 này cũng chỉ có 3 giải C và 6
giải khuyến khích, không có giải A và B. Tác phẩm Cầu (gốm, gỗ -Trần Chí Lý) là
1 trong 3 giải C, ngoài ra, tác phẩm Quê
tôi (khắc gỗ - Lê Vân) và tác phẩm Phổi công nghiệp - (sắt hàn - Trần Đình Thắng)
được chọn gửi dự giải hàng năm của Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam. Đáng tiếc
là tác phẩm Phổi công nghiệp của Trần Đình Thắng có thể được trao giải A
nhưng vì tác giả chưa phải là hội viên chuyên ngành TW nên Ban giảm khảo không
thể xếp giải.
Hồng Ngọc
MỘT SỐ HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG:
Ban tổ chức và đại biểu cắt băng khai mạc Triển lãm
Đại diện các đơn vị lên nhận cờ lưu niệm
Đoàn VNS Đồng Nai trước không gian trưng bày tác phẩm