Bức tranh 12 con giáp được họa sĩ Võ Tấn Thành vẽ ngược 

Họa sĩ Võ Tấn Thành hiện là Hội viên ban Mỹ thuật Hội VHNT Đồng Nai, người duy nhất hơn 30 năm “đóng đinh” tên tuổi của mình với loại hình nghệ thuật vẽ tranh ngược. Phương pháp vẽ độc đáo này có phần xa lạ, thậm chí “không tưởng” trong cảm nhận của công chúng, và cả với những người trong giới mỹ thuật ứng dụng.

Nung nấu ý tưởng sáng tạo tranh thủ công mỹ nghệ mang màu sắc riêng, Võ Tấn Thành kiên trì đi theo con đường mình đã lựa chọn. Không theo hội họa mang tính chất học thuật, hàn lâm, tác phẩm của ông gần gũi với thị hiếu, thẩm mỹ của phần lớn nhân dân.

Nói ‘không”với giấy điệp, giấy gió, lụa hay toan, chất liệu để họa sĩ Tấn Thành thể hiện tác phẩm vô cùng khác lạ, đó là những vật liệu bình thường, có khi là “rác thải”  trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Những chai nhựa đã qua sử dụng tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, môi trường sống, sức khỏe con người được họa sĩ Võ Tấn Thành“tái sử dụng”, cho chúng một sứ mệnh mới: lưu giữ sắc màu, hình ảnh, đôi khi là cái “hồn” của nhân vật, đồng thời khắc ghi cảm xúc của“cha đẻ” tác phẩm gửi gắm vào đó. Với ông, vẽ tranh đã khó, vẽ trong chai, trên kính ngược còn khó gấp bội phần. Tự nghiên cứu, mày mò, ông chế tạo ra một loại cọ “chuyên dụng”, cán phù hợp với kích thước dài hay ngắn của cổ chai, hình dạng chai vuông hay tròn, dài hay bầu dục,hồ lô… Cách cầm cọ vẽ trong chai cũng vì thế mà không dễ dàng, thoải mái để chấm, phết và tô điểm như vẽ tranh thông thường. Thao tác vẽ vô cùng khó khăn, cần tập trung nhãn quan cao độ vì sự phản chiếu, ánh sáng khúc xạ, vỏ chai độ dày mỏng không đều, thường có độ lệch do đường cong của chai, khiến cho việc nhìn hình ảnh trong chai khó chính xác. Hơn nữa, sơn dầu để vẽ ngược trong tranh phải có chất lượng tốt, tỉ lệ pha chế phù hợp để không bị chảy, không bị lem màu do độ trơn của chai. Không giống như một bức tranh trên giá vẽ thông thường, tác phẩm vẽ ngược trong chai khó có thể chỉnh sửa, khôi phục được nếu gặp sự cố. Tất cả những yếu tố ấy, đòi hỏi ông phải cố gắng để truyền tải nội dung tác phẩm một cách tốt nhất, không chỉ dừng lại ở việc diễn tả hình dáng, đường nét khuôn mặt mà còn phải thể hiện được thần thái, tâm trạng của nhân vật. Từ khuôn miệng đến làn môi, nhất là đôi mắt mà người họa sĩ gọi là điểm nhãn, hay nét biểu cảm buồn vui, hạnh phúc – lo âu… đều được ông khắc hoạ rõ nét. Phải kiên trì, cần mẫn, tập trung cao độ, đặt toàn tâm, toàn ý vào tác phẩm, Võ Tấn Thành mới có thể tạo nên những  bức tranh vẽ ngược trong chai mà không phải họa sĩ nào cũng thực hiện được!

Vẽ ngược trên kính cũng là một cái tài của họa sĩ Võ Tấn Thành. Không quá đặc biệt như vẽ ngược trong chai, song vẽ ngược trên kính cũng chẳng phải việc dễ dàng. Chân dung được vẽ phía sau của tấm gương, để khán giả được thưởng thức theo cách xem thông thường, là nhìn từ phía ngoài. Việc tô màu nhiều lớp, chồng chéo lên nhau, yêu cầu tác giả phải lựa chọn màu sắc hài hòa, nét cọ phải tỉ mỉ, công phu, chính xác đến từng chi tiết. Bức chân dung Tổng bí thư Đỗ Mười do họa sĩ Võ Tấn Thành thực hiện trên tấm gương hình bầu dục, khảm hoa văn sen lá bằng xà cừ đã được Tổng biên tập Nguyễn Hồng Vinh thay mặt người làm báo Nhân Dân trao tặng tận tay Tổng Bí Thư nhân dịp sinh nhật lần thứ 80. 

Suốt hành trình 30 năm cùng nghiệp vẽ, Họa sĩ Võ Tấn Thành thực hiện không ít chân dung Hồ Chủ tịch, chân dung các vị nguyên thủ quốc gia, cũng như các sự kiện lịch sử trọng đại của Việt Nam. Với ông, vẽ tranh cũng là một phương thức “viết nhật ký” của bản thân, cũng như “kể chuyện lịch sử bằng hình ảnh” mà cảm xúc của tác giả được lồng ghép, thể hiện trong “diện mạo” chính đứa con tinh thần mình sinh ra.

Họa sĩ Võ Tấn Thành còn làm một công việc vô cùng nhân văn, góp phần mang lại bình yên và hạnh phúc cho nhân dân. Đó là việc phác thảo chân dung tội phạm qua lời kể của nạn nhân. Từ tranh chân dung  của ông, hàng loạt tên tội phạm sừng sỏ, nguy hiểm đã bị nhận dạng, bị lôi ra ánh sáng và phải trả giá trước pháp luật. Rất nhiều vụ cướp náo động khu vực Đông Nam bộ đã được gỡ bỏ dần qua nét vẽ chân dung của họa sĩ. Áp dụng các phương pháp khoa học căn bản về số đo, tỉ lệ tự nhiên, cấu tạo xương  đầu, mặt, các mô, cơ, da và độ tuổi nhân vật, hơn chục năm nay, Tấn Thành là một cộng tác viên đắc lực của công an trong những chuyên án hóc búa. Khả năng đặc biệt này giúp ông vinh dự được Bộ Công an trao tặng Kỷ niệm chương Bảo vệ An ninh Tổ quốc, cùng nhiều bằng khen cấp Trung ương, cấp tỉnh, trong đó có hai bằng lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Với họa sĩ Tấn Thành, có một “giải thưởng” giá trị và cao cả vô ngần, là giải thưởng trong lòng nhân dân. Nhiều năm tháng miệt mài, thầm lặng, ông vẽ dựng lại chân dung các anh hùng liệt sĩ từ lời kể của những Bà mẹ Việt Nam cả một đời “khóc thầm lặng lẽ”. Người đã khuất có khi chẳng còn tấm ảnh nào được lưu giữ, ngoài hình ảnh trong ký ức, trong hồi tưởng của người thân, gia đình và bè bạn. Họa sĩ Võ Tấn Thành đã dày công nghiên cứu chuyên sâu, tập trung tư duy để phục dựng hàng ngàn bức chân dung anh hùng liệt sĩ trên mọi miền Tổ quốc. Trong đời sống tâm linh của người Á Đông, không gì ám ảnh xé lòng bằng việc  người thân mất đi mà không được thờ phụng, chôn cất tử tế, thậm chí không biết hài cốt lưu lạc nơi nào. Với những tấm chân dung phục dựng được thân nhân người đã khuất thừa nhận rất giống nguyên mẫu, Họa sĩ Võ Tấn Thành đã góp phần làm dịu nỗi đau của người còn sống, đền đáp phần nào sự hy sinh máu xương của các anh hùng liệt sĩ. Với những việc làm mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, Võ Tấn Thành đích thực là họa sĩ của nhân dân.

Duệ Trí