​

    Thầy Hiển, một người bạn và là đồng nghiệp lâu năm của tôi tại Khoa Công nghệ Thực phẩm của Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm, khi thấy facebook của tôi ghi lại chuyến đi Pháp và thăm bảo tàng Louvre, thầy đã kể cho tôi nghe chuyện của hơn 50 năm trước: Thầy là học sinh, sinh viên học tại Sài Gòn, thời Việt Nam Cộng hòa. Hồi đó thầy chọn ngoại ngữ chính trong học tập là tiếng Pháp, thầy giỏi tiếng Pháp và cũng hằng ao ước được sang Pháp học tập. Trước năm 1975 thầy tham gia phong trào sinh viên yêu nước, sau giải phóng thầy Hiển được đưa ra Bắc học tập, thi đỗ vào Đại học Bách khoa Hà Nội, nhưng thầy vẫn mê tiếng Pháp vì trong quá trình học ngôn ngữ này, những bài học gắn liền với văn hóa và lịch sử của nước Pháp, được giới thiệu nhiều nhất trong những bài học là bảo tàng Louvre. Vì thế thầy khẳng định rằng: “Ai đến Paris mà không ghé thăm bảo tàng Louvre là coi như chưa đến nước Pháp…"

     Vậy là trên đời, ít nhất vợ chồng tôi cũng được một lần đến thăm Bảo tàng Louvre, nơi mà cả thế giới đều tôn vinh nó:

- Là bảo tàng lớn nhất thế giới, là cung điện của nhiều triều đại nhất, là biểu tượng của sức mạnh và sự giàu có nhất. 

- Bảo tàng sở hữu nhiều bộ sưu tập khổng lồ nhất, và được truy cập nhiều nhất thế giới (qua website). 

- Là bảo tàng đón nhiều khách tham quan nhất thế giới, và là bảo tàng lưu giữ nhiều kiệt tác nghệ thuật vô giá nhất. 

- Bảo tàng có kiến trúc độc đáo nhất (bảo tàng có kim tự tháp bằng kính độc đáo nhất). 

Bảo tàng Louvre (Musée du Louvre), là một viện bảo tàng nghệ thuật và lịch sử nằm tại Quận 1, thành phố Paris, nước Pháp. Có vị trí ở trung tâm lịch sử thành phố, bên bờ sông Seine, Louvre vốn là một pháo đài được vua Philippe Auguste cho xây dựng vào năm 1190. Cuối thế kỷ 14, dưới thời Charles V, Louvre trở thành cung điện hoàng gia và sau đó tiếp tục được mở rộng qua các triều đại. Từ năm 1672, khi triều đình Pháp chuyển về lâu đài Versailles, bộ sưu tập hoàng gia được lưu trữ tại Louvre. Thời kỳ Cách mạng Pháp, cung điện trở thành bảo tàng, mở cửa vào ngày 10 tháng 8 năm 1793. 

Những hiện vật ban đầu của Louvre chủ yếu từ bộ sưu tập hoàng gia và tài sản của giáo hội bị tịch thu trong thời kỳ cách mạng. Dưới thời Đệ nhất đế chế Pháp, nhờ những cuộc chinh phạt của Napoléon, nhiều tác phẩm nghệ thuật và hiện vật khảo cổ giá trị được chuyển về Louvre. Nhưng sau thất bại của quân đội Pháp trong trận Waterloo, phần lớn các hiện vật này đã trở về với những quốc gia chủ nhân cũ. Bộ sưu tập của Louvre tăng trở lại dưới thời Bourbon phục hoàng và kể từ Đệ tam cộng hòa, bên cạnh những hiện vật mua lại, bảo tàng còn liên tục nhận được các di vật và tặng phẩm cá nhân. 

 

 

Ngày nay, Louvre là một trong những viện bảo tàng nổi tiếng nhất thế giới, nơi trưng bày các hiện vật về những nền văn minh cổ, nghệ thuật Hồi giáo và nghệ thuật châu Âu từ thế kỷ 13 cho tới giữa thế kỷ 19. Với diện tích 210 ngàn mét vuông, Louvre trưng bày 35. 000 trên tổng số 380. 000 hiện vật. Trong bộ sưu tập của bảo tàng Louvre hiện nay có những tác phẩm nổi tiếng bậc nhất của lịch sử nghệ thuật, như Tượng thần Vệ Nữ, Tượng thần chiến thắng Samothrace, Mona Lisa, Nữ thần Tự do dẫn dắt nhân dân, cùng các hiện vật giá trị về những nền văn minh cổ, như phiến đá ghi bộ luật Hammurabi, tấm bia Mesha. Năm 2008, Louvre đón 8,5 triệu lượt khách, giữ vị trí địa điểm thu phí được viếng thăm nhiều nhất Paris, đồng thời cũng là bảo tàng thu hút du khách nhất trên thế giới. 

Do bảo tàng có rất đông khách từ mọi nơi trên thế giới đến tham quan, vì thế xe chở đoàn chúng tôi đến sớm để có chỗ gửi xe và thong thả chụp hình phong cảnh tuyệt đẹp phía ngoài khu vực này. Tại khu vườn Napoleon nằm phía trước  Bảo tàng Louvre, có một Khải Hoàn Môn nhỏ giống như Khải Hoàn Môn nằm trên đại lộ Champs Elysee nhưng nó không có nhiều điêu khắc hình tượng và đoàn chúng tôi say sưa chụp hình nơi này hầu như không sót một góc độ nào cho đến đúng 10 giờ sáng bảo tàng mở cửa chúng tôi được hướng dẫn đi xuống tầng hầm bên cánh phải đến một kim tự tháp nhỏ bằng kính và chờ đợi hướng dẫn viên địa phương đưa chúng tôi vào tham quan. 

Bảo tàng Louvre không chỉ độc đáo bởi các sưu tập hiện vật trưng bày mà còn độc đáo ở kiến trúc, điêu khắc, đặc biệt sự góp mặt của mô hình Kim Tự Tháp bằng kính (Pyramid) nằm ở chính giữa sân Napoléon của Bảo tàng. 

Kim Tự Tháp bằng kính này do Kiến trúc sư nổi tiếng người Mỹ gốc Hoa Leoh Ming Pei thiết kế, bắt đầu xây dựng năm 1983 và hoàn thành vào ngày 30 tháng 3 năm 1989 (dưới thời Tổng Thống Francois Mitterand). Toàn bộ kim tự tháp được xây bằng kính cùng các khớp nối kim loại, với chiều cao là 20,6m. 

Kim tự tháp của Louvre được tạo bởi 673 miếng kính (603 miếng kính hình thoi và 70 miếng kính hình tam giác). Bao bọc xung quanh kim tự tháp chính là bảy đài phun nước hình tam giác hướng lối vào cho khách tham quan xuống tiền sảnh dưới tầng hầm. 

Qua Kim tự tháp bằng kính, ánh sáng chiếu xuống sáng rõ những phòng trưng bày phía dưới và ở mỗi cánh Kim tự tháp đều có cửa riêng dẫn khách tham quan đến với các không gian trưng bày, triển lãm của bảo tàng. 

Hướng dẫn viên địa phương là một cô gái Việt kiều, gốc Huế. Có lẽ do sống ở Pháp lâu ngày nên tiếng Việt của cô được phát âm theo ngữ điệu Pháp, nhiều chỗ bị mất dấu nên giọng cứ đều đều, lại thêm điểm dừng câu không đúng nhịp, phải cố gắng mới nghe rõ và hiểu được. Trước hết cô trao cho từng cá nhân trong đoàn mỗi người một máy nghe có chỉnh tần số để dễ liên hệ khi bị thất lạc, và cũng để nghe thuyết minh về những hình ảnh của bảo tàng. Sau đó cô hướng dẫn quy trình tham quan của chúng tôi: “không phải làcưỡi ngựa xem hoa, mà là cưỡi máy bay xem tranh”. Cũng đúng thôi vì với thời gian bốn tiếng đồng hồ trong một buổi sáng làm sao có thể xem hết được 35. 000 kiệt tác được trưng bày nơi đây. Một phép tính đơn giản nếu mỗi tác phẩm bạn dừng lại một phút thì bạn phải mất 35. 000 phút, quy ra 583 giờ. Bảo tàng mở cửa 10 giờ trong một ngày, như vậy bạn phải mất khoảng thời gian gần 2 tháng mới ra khỏi bảo tàng. Tuy nhiên  có những ưu tiên đặc biệt là khi đến những kiệt tác nghệ thuật như: Tượng thần Vệ Nữ, Tượng thần chiến thắngSamothrace, MonaLisa, Nữ thần Tự do dẫn dắt nhân dân, chúng tôi sẽ được có đủ thời gian chụp ảnh lưu niệm. 

Phải công nhận chúng tôi như bị cuốn theo đi giữa hàng ngàn hàng vạn du khách, để theo kịp hướng dẫn viên đã khó vậy mà lâu lâu lại được cô gái này nhắc nhở qua máy nghe phải cẩn thận gìn giữ tư trang đề phòng mọc túi, trộm cắp. Tuy vậy đi đến đâu chúng tôi cũng không quên chụp được những tấm hình đẹp ở nơi này. Trong phòng trưng bày những bức tranh lớn vẽ về Hoàng đế Napoleon và Hoàng gia. Phải khó khăn lắm tôi mới canh chụp được những bức hình vô giá này, vì những bức tranh quá lớn trong lúc người qua lại quá đông che khuất chúng. 

 

 

 

 

Bảo tàng Louver cho du khách chụp hình thoải mái. Không những thế, tại đây đã làm tôi bất ngờ khi thấy một họa sĩ trẻ đang đứng sao chép tranh ngay trong bảo tàng. Tôi có cảm tình ngay với anh chàng họa sĩ cao ráo đẹp trai này, trang phục gọn gàng trong chiếc áo sơ mi đen, quần kaki sáng màu, để râu mép và tóc hơi dài giống như các họa sĩ Việt Nam đang dập nguyên mẫu. Tuy người hơi gầy nhưng anh cao ráo và có đôi mắt sáng rất thông minh. Tôi tiến đền giá vẽ nhìn ngắm người họa sĩ, bức tranh anh đang sao chép là hình ảnh “Những người phụ nữ đan len”. Thực tình, không biết tác giả của nó là ai nhưng tôi chắc rằng đó là một bức tranh vô giá nên tác phẩm này mới lọt được vào Bảo tàng Louvre. Quá ngạc nhiên với tôi, bức tranh được sao chép trên giá vẽ và bức tranh treo trên tường giống nhau như hai giọt nước. Tôi đưa máy hình nhờ bà xã lựa lúc thích hợp ghi lại cho tôi một tấm hình có chàng nghệ sĩ tài năng này với điều kiện đừng làm mất cảm hứng của anh ta…

Bảo tàng Louvre có hàng ngàn kiệt tác nghệ thuật vô giá và có lẽ một trong số đó chính là bức tranh “Mona Lisa” (hay còn gọi là La Giocondo) của đại Danh họa Leonardo da Vinci. Đây là một trong những bức chân dung nổi tiếng nhất thế giới, được vẽ bằng sơn dầu trên tấm gỗ dương tại Florence vào thế kỷ 16, trong thời kì Phục hưng Italy. 

Các chuyên gia ở Bảo tàng Louvre cho biết bức tranh Mona Lisa được vẽ từ năm 1503 đến 1506 (thế kỷ 16), khi Leonardo da Vinci đang đi tìm người bảo trợ cho bức tranh. Tuy nhiên, lúc bấy giờ ông vẽ chưa xong bức tranh này nên không được trả tiền, và cuối cùng ông mang theo nó khi đến Pháp 10 năm sau đó. Bức tranh này được đưa vào bộ sưu tập của vua Francis I - người bảo trợ cuối cùng của Da Vinci và là một trong những tác phẩm nguyên bản được trưng bày ở bảo tàng Louve từ năm 1797 và mỗi năm có hàng triệu du khách đến đây để ngắm bức tranh thần bí này. 

Tôi cố len lỏi vào căn phòng có quá đông du khách đang nhìn ngắm nàng Mona Lisa tuyệt vời này nhưng bất thành vì những du khách đứng trước tôi vòng trong, vòng ngoài ai cũng to cao hơn tôi. Nhón gót mãi mà tôi chỉ ngắm được một phần nhỏ chân dung Mona Lisa, vì thế tôi đưa cao máy ảnh lên hết tầm tay chụp được bức họa La Giocondo giữa dòng người chật cứng. Thế cũng đã thỏa mãn lắm rồi. 

Thời gian có hạn, mải mê nhìn ngắm và chụp hình trong bảo tàng làm cho thời gian trôi qua nhanh hơn. Máy nghe đeo bên tai tôi đã có giọng của hướng dẫn viên địa phương nhắc nhở xuống chỗ hẹn tập trung để nhanh chóng ra ngoài. 

Xuống đến cửa ra, trong lúc chờ đợi một vài thành viên chưa đến kịp, tôi mở máy hình nhìn ngắm lại những hình ảnh đã chụp được trong suốt buổi sáng mà lòng đầy mãn nguyện.

Bảo tàng Louvre đã tồn tại và phát triển trong suốt nhiều thế kỉ. Những thăng trầm lịch sử đã gầy dựng cho nơi này một bề dày văn hóa tuyệt vời. Những tác phẩm nghệ thuật từ hội họa, điêu khắc và nhiều các loại hình đa dạng khác đều đang được lưu giữ hết sức cẩn thận tại đây. Hàng năm Bảo tàng Louvre đón hàng triệu lượt khách du lịch từ khắp mọi nơi trên thế giới. Ngoài ra nơi đây cũng được rất nhiều các tổ chức quốc tế cũng như cá nhân tài trợ và quan tâm đến. Trong tương lai, Louvre sẽ vẫn tiếp tục giữ nguyên được vị thế của mình là một viện bảo tàng hàng đầu trên thế giới. 

Ngồi trên xe chuyển bánh rời Bảo tàng Louvre, qua nét mặt của mọi người tôi cảm nhận được hình như ai cũng cảm thấy thỏa mãn những gì mình đã trải nghiệm được suốt một buổi sáng may mắn và an lành ở nơi này. 

HOÀNG ĐÌNH NGUYỄN

Paris tháng 5/2017

Biên Hòa 8/ 2017