Trong nhiều hoạt động kỷ niệm vùng đất Biên Hòa – Đồng Nai 320 năm hình thành và phát triển, sách “Biên Hòa – Đồng Nai trong tôi” do báo Đồng Nai thực hiên, Nhà xuất bản Đồng Nai phát hành là tác phẩm khá độc đáo. Nội dung tác phẩm gồm 56 bài được chọn từ những bài viết trong cuộc thi về Biên Hòa – Đồng Nai 320 năm (1698-2018).
Bìa sách Biên Hòa - Đồng Nai trong tôi (TTH)
Cuộc thi với các giải thưởng đã được trao cho tác giả. Tuy nhiên, nội dung ấn hành được chọn đăng có sự chọn lọc kỹ để ghi dấu về tình cảm của con người đối với vùng đất này, theo PGS.TS Huỳnh Văn Tới là “Ấm áp tình cảm về Biên Hòa – Đồng Nai” bởi những bài viết với chủ đề “đã chạm đến trái tim của con người về quê hương xứ sở đang sống”, “từ những nỗi niềm khác nhau” nhưng xuất phát “lòng thực, tình thật, về người thật, việc thật trong đời sống”.
Trải theo dòng cảm xúc của các tác giả có thể là một gợi nhớ sự kiện, con người, cảnh quan hay mạch nguồn lịch sử, văn hóa với cảm nhận sâu sắc, độc đáo, của nhiều thời đoạn lịch sử khác nhau. Vì vậy, mạch nguồn cảm xúc rất phong phú trong dòng chảy lịch sử của vùng đất địa đầu khai mở Nam Bộ các các thế hệ tiền nhân cho đến hơi thở của nhịp sống hiện tại. Ở đó, con người trong tâm thế của truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” khi biết ơn những người mở cõi, đến ngôi đình, di tích thờ phụng với niềm tri ân của hậu sinh, biết ơn những con người từ vùng quê khác đã chiến đấu ngoan cường, hy sinh trong kháng chiến vệ quốc “một thời hoa lửa” của Chiến khu Đ hào hùng trong lòng “Miền Đông gian lao mà anh dũng”.
Những làng quê từ miệt ven sông hay vùng đất đỏ Long Khánh, con đường nhỏ, dốc phố trong lòng đô thị, cù lao hay địa danh… được nhắc đến, chạm vào một thời của ký ức ăm ắp kỷ niệm. Một thời xa xưa những đầy yêu thương, của những hình ảnh quen thuộc: khúc sông, ngôi nhà cổ, tiếng chuông xứ đạo, trường làng, chiếc xe ngựa… dẫu có nhiều thay đổi nhưng khó phai mờ trong tâm trí của bao người. Nhiều khung cảnh quen thuộc gắn với nghề nghiệp của bao người như thước thước phim “quay chậm lại” từ những ngày đầu bỡ ngỡ đến làm việc, cứ nghĩ tạm thời để tiếp tục tìm chốn mới, để phiêu bạt nơi khác chính lại là nơi níu chân bao người gắn bó lâu dài. Đọc những dòng cảm xúc về nơi chốn Biên Hòa - Đồng Nai ấy, tôi chợt nghĩ đến câu ca xưa “… Thương người xa xứ lạc loài đến đây. Đến đây thì ở lại đây. Bao giờ bén rễ, xanh cây thì về”. Chắc chắn, cũng có những người đã đến Biên Hòa – Đồng Nai trong tâm thế “người dưng, người lạ” đến khi “bén rễ, xanh cây” thì không dứt đành. Nên chi, có những người quê đất Bắc xa xôi, của miền Trung nắng gió, của miền Tây kênh rạch đã gọi Biên Hòa – Đồng Nai là “đất lành chim đậu” sau thời gian gắn bó là “Tình yêu đẹp trong tôi”, “Nơi đất lạ thành quen”, “Quê hương tôi”, “Mảnh đât tình người” không phân biệt nguồn gốc xuất xứ của mình.
Ký ức và kỷ niệm thật đẹp của bao người gắn bó với vùng đất này. Không những thế, không chỉ dừng lại ở cảm xúc, nhiều người với tâm thế trên vùng đất Biên Hòa – Đồng Nai đã trở thành quê hương, “nơi nuôi dưỡng ước mơ xanh, tuổi xanh” với khát vọng vươn lên. Bởi, từ vùng đầy, bao thế hệ tiền nhân – trong đó có những người thân yêu đã góp công, góp sức, cống hiến, hy sinh để gây dựng một vùng đất vốn “Đồng Nai xứ sở lạ lùng. Dưới sông sấu lội, trên rừng cọp um” thành đất lành, để họ có cơ hội đến, sống, làm viêc, gắn bó và nối tiếp truyền thống tốt đẹp. Trong dòng chảy lịch sử 320 năm, trong mạch nguồn văn hóa của đất phương Nam, thế hệ trẻ của xứ sở này sẽ “hát mãi bản trường ca” bởi chính họ đã cảm nhận “Tự hào và tin yêu”.
“Biên Hòa – Đồng Nai trong tôi” khá độc đáo, sâu lắng với sự “khơi gợi từ trái tim” của nhiều người như nhận xét của PGS.TS Huỳnh Văn Tới khi giới thiệu ấn phẩm này. Nội dung sách nhẹ nhàng nhưng sẽ gợi mở những cảm xúc chân thật đến với nhiều người trên nhiều lĩnh vực lịch sử, văn hóa, kinh tế, giáo dục, xã hội… với nhiều góc nhìn đa dạng, chan chứa tình người.
P.N.DUYÊN TÂM
* Những câu trích trong ngoặc đơn lấy từ tên bài hay bài viết của các tác giả được đăng trong tập sách.