Huyền Quy
(Nguồn: VNĐN số
39 – tháng 09 & 10 năm 2020)
Nhà biên kịch Hoàng Tiến Điểm đến với Hội Văn học - Nghệ
thuật Đồng Nai từ năm 2019. Hành trang anh mang theo là nhiều kịch bản ấn tượng,
đã được Đài Truyền hình Việt Nam dàn dựng và phát sóng những năm qua.
Sinh ra và lớn lên trong một gia đình thuần nông vùng Đồng
bằng Bắc bộ, văn hoá làng xã đã ảnh hưởng lên từng tác phẩm do anh biên kịch.
Tên anh không ít lần được nhắc đến bằng sự ngưỡng mộ, quý mến trong làng nghệ
thuật biểu diễn và khán, thính giả cả nước.
·
Một khởi đầu gian nan
Hoàng Tiến Điểm từng có một khởi đầu khá gian nan. Tốt nghiệp
THPT vào thời điểm Nhà nước thay đổi hình thức thi đại học, không có điều kiện
lên Hà Nội để dự thi vào trường đại học mơ ước, anh bắt đầu “sự nghiệp” bằng
công việc thông tin tuyên truyền văn hóa của xã Cẩm Vũ (Cẩm Giàng, Hải Dương).
Đây là một cơ duyên bất ngờ đưa anh đến với nghề biên kịch sau này.
Hoàng Tiến Điểm gia nhập Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh Hải
Dương từ năm 2001, sinh hoạt ở nhóm tác giả trong ban Sân khấu. Cùng lúc, vừa đảm
nhận vai trò chuyên viên Nhà khách Liên đoàn Lao động tỉnh Hải Dương, Hoàng Tiến
Điểm vừa tiếp tục viết tiếp đam mê trên giảng đường Đại học Văn Hoá Hà Nội. Năm
2017, một biến cố lớn trong sức khoẻ khiến anh phải tạm ngừng mọi vận động về
thể chất, “làm bạn” với cây nạng gỗ hơn 20 tháng ròng rã. Khi sức khoẻ dần tốt
hơn, anh rời quê hương vào Nam, trước là để thăm anh em, bè bạn, sau là để ổn định
tinh thần, trở lại với công việc. Mảnh đất Đồng Nai nghĩa tình độ lượng níu
chân anh từ đó. Anh quyết tâm đưa cả gia đình Nam tiến, sinh sống và làm việc tại
TP. Biên Hoà cho đến hôm nay.
·
Đam mê lớn dành cho sân
khấu
Hoàng Tiến Điểm nảy nở một tình yêu với kịch từ quãng thời
gian trực đài truyền thanh của xã. Khi chưa được đào tạo bài bản qua trường lớp
nghệ thuật, anh tự trau dồi thật nhiều vốn sống. Đọc nhiều truyện ngắn, tiểu
thuyết của những nhà văn nổi tiếng để chắt lọc làm tư liệu sáng tác, hay những
kịch bản của các nhà biên kịch gạo cội, sách chuyên về kịch bản để nắm được những
kỹ thuật cơ bản… là cách mà Hoàng Tiến Điểm tích lũy kinh nghiệm cho mình. Anh
viết từ điều bình thường, đơn giản nhất diễn ra trong cuộc sống, đến những câu
chuyện do chính anh tưởng tượng, sáng tạo ra. Bắt đầu từ kết cấu tuyến tính
bình thường, rồi biến đổi thành kết cấu đảo nghịch, đồng hiện hoặc đan xen. Nhiều
giải thưởng cao cấp tỉnh, cấp huyện tìm đến với anh, dần dần khẳng định tài
năng và đam mê của anh dành cho nghệ thuật sân khấu lớn thế nào.
Chăm chú ghi lại những hình ảnh, âm thanh, sự việc diễn ra
hằng ngày để làm chất liệu cho kịch bản từ một câu chuyện phiếm, một tác phẩm
văn học nào đó, có đôi khi từ một lần bước dạo, đi chợ, nấu ăn… nhiều ý tưởng
hay đến với anh bất chợt. Anh tỉ mỉ, cần mẫn chọn lọc và sắp xếp những gì tinh
tuý nhất từ “mớ” chất liệu gom nhặt được. Xác định rõ đề tài, nội dung của tác
phẩm mà mình hướng đến, để xây dựng nên một kịch bản không chỉ theo cảm xúc chủ
quan của cá nhân mà còn đáp ứng nhu cầu thị hiếu của công chúng. Hoàng Tiến Điểm
say sưa ngụp lặn trong dòng sông tưởng tượng của chính mình, rồi khéo léo tạo
cho mỗi câu chuyện một nét độc đáo riêng; khiến người xem lúc thì trăn trở, day
dứt khi thì phấn khởi, vui tươi, lúc lại bực mình, phẫn nộ… bởi đường dây liên
kết chặt chẽ giữa các nhân vật, nội dung đặc sắc và ý nghĩa nhân văn cao đẹp đọng
lại trong mỗi kịch bản mang một sức sống riêng đó.
Vẫn biết, nghệ thuật sân khấu là loại hình nghệ thuật tổng
hợp. Đến với nghề viết kịch bản bằng con đường trải nghiệm thực tế, tự học hỏi
là chính, anh không áp dụng cứng nhắc những “kiến thức” đọc được trên sách vở
khi viết; càng không quan tâm đến các yếu tố kỹ thuật, mà chú trọng vào cảm
xúc. Các nhân vật trong kịch bản của Hoàng Tiến Điểm không đi theo một hành
trình đã được thiết lập sẵn. Bằng cách này hay cách khác, anh luôn giữ được sự
bất ngờ cho kết thúc mỗi câu chuyện, khác xa những gì khán giả dự đoán.
·
Thành công từ những hài
kịch:
Công chúng cả nước biết đến Hoàng Tiến Điểm nhiều nhất ở
lĩnh vực hài kịch. Đài THVN đã dàn dựng và công chiếu nhiều kịch bản đặc sắc của
Hoàng Tiến Điểm, kéo dài từ các chương trình Gặp nhau cuối tuần, đến các tác phẩm
Hài Xuân. Anh khuấy động sân khấu kịch bằng: Miếng thịt tổng kết, Cái thớt gia
bảo, Của thiên trả địa, Thực khách cuối cùng, Thực phẩm thiên nhiên, Cái Kính,
Xây mộ Tổ… Mỗi kịch bản đều mang đậm tính sâu cay, nói lên chân lý sống
của đời sống hiện thực xã hội. Ẩn chứa sau nụ cười anh mang đến cho khán giả là
những thông điệp ám chỉ hay chỉ trích những cái xấu, cái chưa đúng của một cá
nhân tầm thường trong một tổ chức nhỏ sau luỹ tre làng. Luôn ý thức được rằng,
kịch bản hài không dễ viết, đòi hỏi người viết cần có kỹ năng cũng như sự sáng
tạo đặc biệt, Hoàng Tiến Điểm vô cùng dày công trong việc xây dựng cấu trúc, cốt
truyện, tình tiết cũng như ngôn ngữ thể hiện, Bởi với anh, nội dung là linh hồn
của kịch bản, còn ngôn ngữ là xác thịt của bài viết. Nét hài hước được Hoàng Tiến
Điểm chấm phá qua các lời thoại đầy nghịch lý. Trong bất kỳ bối cảnh nào, dù là
môi trường văn phòng, cuộc sống gia đình hay sinh hoạt cộng đồng, anh luôn tạo
ra tình huống để nụ cười đem lại một giá trị nhất định. Những lời thoại mang âm
hưởng của đời thường, phù hợp với nhân vật tạo một màu sắc riêng, phong cách
riêng cho kịch bản Hoàng Tiến Điểm.
Không dừng lại ở những nụ cười nhẹ nhàng, lí tính, không sử
dụng ngôn ngữ hình thể của nhân vật để gây hài, kịch bản của Hoàng Tiến Điểm thấm
đẫm tính thời sự với hiện thực xã hội nóng bỏng, đầy sức sống thời đại, lên án
những mặt trái của xã hội, như mua quan bán chức, lợi dụng vị thế trục lợi cá
nhân; hoặc những thói hư tật xấu của một phần tử nhỏ trong bộ máy lãnh đạo tham
lam, vô cảm, thiếu trách nhiệm với nhân dân... bằng cách thể hiện hấp dẫn, táo
bạo nhưng không kém phần tinh tế, sáng tạo mà sâu sắc, chua cay. Cuộc sống hiện
tại với bao nỗi lo đã khiến đời sống tinh thần con người trở nên căng thẳng, mệt
mỏi, trống rỗng, khiến người ta phải toan tính, lọc lừa nhau… Cần biết bao những
con người dám đấu tranh, lên tiếng và hành động ngăn chặn cái xấu, cái ác bằng
những tác phẩm nghệ thuật hài hước mà sâu cay như thế!
Đạo diễn Bùi Thọ
Thịnh, Trung tâm sản xuất phim truyền hình, Đài Truyền hình Việt Nam (VFC) từng
chia sẻ: “Khi xây dựng chương trình Hài tết, Hoàng Tiến Điểm là người đầu tiên
được chọn để tìm kiếm kịch bản bởi anh viết rất táo bạo, sâu sắc và độc đáo về
những vấn đề mang tính xã hội, chính trị với cấu trúc chặt chẽ, nội dung cuốn
hút xen kẽ giữa bi và hài, lời thoại nhân vật rất “đời”, mang đến cái cười vui
nhộn mà đầy chua chát, sâu cay”.
H.Q