Năm 2014, hướng tới kỷ niệm 45 năm thành lập Hội Văn học Nghệ thuật (VHNT) Đồng Nai và nhìn lại Đại hội lần thứ VI (nhiệm kỳ 2019 - 2024), Ban Văn học đã có sự khởi sắc về mọi mặt, góp phần không nhỏ cho sự phát triển của Hội trong thời gian qua.
*Nối tiếp một hành trình sáng tạo
Ban Văn học luôn nỗ lực trong vai trò một Ban chủ lực của Hội, với đặc điểm có số hội viên khá đông và đa dạng về chuyên môn (bao gồm Thơ, Văn xuôi, Lý luận Phê bình). Trong nhiệm kỳ qua, Ban Văn học đã phát triển được 24 hội viên mới, trong đó có 11 hội viên trẻ (dưới 35 tuổi) từ phong trào sáng tác trẻ của Hội. Đến nay, hội viên của Ban có 17 người đã kết nạp Hội Nhà văn Việt Nam thuộc Chi hội Nhà văn Việt Nam tỉnh Đồng Nai.
Trải qua 5 năm trong bối cảnh tỉnh nhà có nhiều đổi mới, tạo nhiều điều kiện tốt cho văn nghệ sĩ nghiên cứu, sáng tác; Ban Văn học đã có có những đóng góp tích cực và ghi được nhiều dấu ấn đáng nhớ, trong các chương trình, hoạt động của Hội VHNT Đồng Nai. Các hội viên tham gia đã 21 trại sáng tác tổng hợp hoặc chuyên đề do Hội VHNT Đồng Nai tổ chức (theo các chủ đề: Văn nghệ sĩ đồng hành cùng đất nước, biển đảo Tổ quốc, Đồng Nai hội nhập và phát triển, Xây dựng Nông thôn mới...) Ban Văn học luôn giữ vai trò nòng cốt của các trại sáng tác với số lượng hội viên tham gia khá đông, tác phẩm thu hoạch nổi trội cả về số lượng và chất lượng.
Đối với các cuộc thi viết, cuộc vận động sáng tác... các thành viên Ban Văn học đã tham gia và giành nhiều giải cao: Học tập và làm theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Đồng Nai trên đường hội nhập và phát triển (năm 2020), cuộc thi truyện ngắn về đề tài gia đình, cuộc thi Truyện ngắn Đông Nam bộ năm 2021 và 2022; các giải thưởng định kỳ của Hội Nhà văn, Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam; các cuộc thi của các ngành phối hợp với Hội Nhà văn Việt Nam (Công an Nhân dân, Công nhân công đoàn, Sống đẹp, Hào khí miền Đông... ); các cuộc thi của các địa phương trên địa bàn tỉnh Đồng Nai (đặc biệt từ cuối năm 2023 đến nay, các cuộc thi tại Trảng Bom, Thống Nhất, Nhơn Trạch, Cẩm Mỹ... đã vinh danh nhiều tác giả Văn học)
Đặc biệt, tại các giải thưởng VHNT của tỉnh nhà, hội viên Ban Văn học luôn có sự góp mặt và ghi dấu ấn với những tác phẩm mới: Giải thưởng VHNT Trịnh Hoài Đức lần thứ V (2015 - 2020): có 11/49 tác giả là hội viên Ban Văn học được trao giải và tôn vinh; Giải thưởng hàng năm, năm 2021 có 01 người; Giải thưởng hàng năm, năm 2023 có 07 người... Các thể loại thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, bút ký... đều có những tác phẩm mới với sự tìm tòi, đổi mới về bút pháp, được đánh giá cao.
Như vậy, từ góc độ lực lượng sáng tác, số lượng và chất lượng tác phẩm cho đến các giải thưởng văn học... có thể thấy Ban Văn học đã có những bước phát triển và sự khởi sắc toàn diện, tiếp nối một hành trình sáng tạo rất dài, mang tầm nhìn rất xa của văn nghệ sĩ Đồng Nai, cũng như của đất nước...
*Diện mạo mới, vị thế mới
Thành quả sáng tác Văn học đã góp phần khắc họa hình ảnh đất nước, con người thời kỳ mới, góp thêm những giá trị văn hóa, lịch sử, xã hội sâu sắc và mới mẻ. Trong đó, các cây bút văn chương Đồng Nai vẫn kiên trì sáng tác, công bố nhiều đầu sách mới (trong 5 năm qua đã có thêm 90 tập thơ, truyện, ký, tiểu thuyết... được xuất bản). Các tác giả Văn học cũng đóng vai trò chủ lực trên Tạp chí Văn nghệ Đồng Nai và Trang thông tin điện tử của Hội, tạo thêm phần không khí sáng tác vui tươi, mới mẻ, đi vào thực tiễn đời sống của nhân dân. Chưa kể, hàng năm, hội viên Ban Văn học đăng tải trên 100 tác phẩm và chùm tác phẩm trên các tuyển tập VHNT và trên báo, tạp chí của cả nước, chủ yếu là chuyên ngành Văn học như Báo Văn nghệ, Báo Nhân dân, Văn nghệ Quân đội, Văn nghệ Công an, Văn nghệ Thành phố HCM, báo Tuổi trẻ, Thanh niên... và tạp chí văn nghệ các tỉnh bạn.
Trong nhiệm kỳ 2019 - 2024, hoạt động của ban Văn học đã đạt được nhiều thành tích cao, mang tính chuyên nghiệp; đồng thời cũng tỏa rộng trên các bề mặt đời sống sáng tác, tham gia nhiều lĩnh vực, tạo được vị thế, tầm vóc mới trên văn đàn Đông Nam bộ cũng như cả nước. Ban Văn học cũng như các ban chuyên ngành của Hội đều gặp nhiều khó khăn, trở ngại trong hoạt động phong trào và sáng tác, nhất là khi đại dịch Covid-19 hoành hành. Trong hoàn cảnh này, các tác giả vẫn luôn hăng say sáng tác và kết nối, giới thiệu, quảng bá tác phẩm mới bằng nhiều hình thức khác nhau. Đi qua đại dịch và thời gian, mỗi con người cũng như tập thể Ban Văn học đã có thêm nhiều kinh nghiệm, nhiều trải nghiệm để tiếp bước trên con đường sáng tạo, tiếp tục làm chủ trang viết, cống hiến những điều tốt đẹp nhất cho đời.
Bên cạnh những khó khăn, trở ngại, Ban Văn học cũng như văn nghệ sĩ Đồng Nai có được nhiều thuận lợi, nhiều sự khích lệ quý báu. Hội nghị Văn hóa Toàn quốc (tháng 11/2021), các hoạt động thiết thực kỷ niệm 80 năm thực hiện Đề cương Văn hóa Việt Nam (1943 - 2023) cùng với đường lối, chính sách mới của Đảng và Nhà nước dành cho văn hóa - văn nghệ đã mở những con đường lớn, rộng thênh thang cho người viết. Lãnh đạo tỉnh nhà cũng hết sức quan tâm, tạo điều kiện để công việc nghiên cứu, sáng tạo không ngừng phát triển; đặc biệt là Nghị quyết số 12-NQ/TU ngày 12-12-2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh (khóa XI). Nhờ vậy, văn nghệ sĩ Đồng Nai có thêm nguồn lực, động lực mới, hết sức quan trọng trong sáng tác; đồng thời các giá trị, các tác phẩm mới có thêm điều kiện đi vào cuộc sống, thấm sâu vào tinh thần, tình cảm của người dân tỉnh nhà cũng như bạn đọc gần xa.
Nếu xem sự kết nối của các tác giả hội viên còn hạn chế (khách quan) do nhiều điều kiện: độ tuổi, sức khỏe, nơi ở, điều kiện làm việc v.v... dẫn đến việc nhiều hội viên còn trong độ tuổi lao động khó tham gia đầy đủ các cuộc họp, các hoạt động của Ban và của Hội tổ chức. Hạn chế này được khắc phục một phần nhờ kết nối công nghệ thông tin, vào sự đổi mới của thời đại 4.0. Chắc chắn rằng, trong tương lai, công nghệ chuyển đổi số và các ứng dụng khoa học kỹ thuật mới sẽ hỗ trợ cho văn nghệ sĩ sáng tác hiệu quả hơn. Tuy nhiên, người viết cần phải luôn luôn nêu cao tinh thần lao động, sáng tạo và giữ vững bản lĩnh chính trị, xứng đáng là những người chiến sĩ trên mặt trận Văn hóa - Tư tưởng hôm nay.
Nguồn: Văn nghệ Đồng Nai số 76 (Tháng 6 năm 2024)