​

     Với những tình huống éo le, bất ngờ, lối kể chuyện hài hước, hóm hỉnh, nhân vật đa dạng, đa chiều; từ kẻ nghèo hèn đến cao sang; từ vùng quê ra thành thị; từ chiến tranh đến hòa bình; đủ người, đủ lĩnh vực – những điều mà Đào Sỹ Quang đã nhắm tới để làm nên những truyện ngắn, mà theo như ý đồ tác giả: đọc rồi nhớ mãi…

Nhà văn Bùi Quang Tú (đứng giữa) và Đào Sỹ Quang (cạnh bìa phải) trong buổi lễ trao tặng giải thưởng cuộc thi VHNT chủ đề "Chào mừng 30 năm Đồng Nai đổi mới" - 2017 (ảnh​ TTH)

Đối mặt - sách mới của nhà văn Đào Sỹ Quang

    Có thể nói Đào Sỹ Quang (biệt danh Còm) là một người xông xáo, ham khám phá. Anh sinh ra từ mảnh đất Thái Nguyên, khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường đã xung phong làm người lính, rồi quăng mình vào chảo lửa nơi chiến trường Quảng Trị 1972. Sau khi bị thương anh rời mặt trận trở về tiếp tục con đường học tập để rồi trở thành thầy giáo dạy môn Vật lý THPT trên quê hương mình. Sau mười năm đứng lớp anh chuyển vào định cư ở Đồng Nai tiếp tục con đường dạy học. Thật không may, anh đã phải hai lần lên bàn mổ vì căn bệnh tim quái ác. Có lẽ vì thương tật và bệnh tật mà cái sự béo tốt với anh đã trở thành một thứ xa xỉ. Lạ thay, anh “còm” như thế mà vẫn hăng say rong ruổi, ngang dọc trên mọi nẻo đường. Vừa cà phê với anh hôm trước, hôm sau trên phây đã thấy anh ẩn hiện trong sương mù Sa Pa để lên Nóc nhà Đông Dương. Thoắt cái lại thấy anh cưỡi trên chiếc xe máy trong bộ đồ của dân đi phượt. Rồi lại thấy anh bay lên tận cột cờ Lũng Cú lúc nào. Mấy bữa sau anh đã bơi trên Hồ Ba Bể, lên Cao Bằng, chạy về Bắc Ninh, Hải Dương, vòng qua Phú Thọ thăm lại Đền Hùng, tuốt lên Tuyên Quang, quay về Đèo Khế. Bất chợt lại thấy anh lang thang trên những con phố Hà Nội, uống bia hơi với bạn bè bên đê sông Hồng… Còn chuyện xê dịch trên mảnh đất miền Trung, miền Tây Nam Bộ là chuyện thường với Còm, kể cả việc ra nơi đảo xa. 

     Riêng với mảnh đất Đồng Nai (nói chung các tỉnh miền Đông Nam Bộ) đã in dấu chân anh. Anh là một trong những hội viên tích cực tham gia hầu hết các trại sáng tác do Hội VHNT Đồng Nai tổ chức (chỉ vắng mặt khi… phải đi cấp cứu). Một phong cách rất chuyên nghiệp và bụi bặm mà tôi khoái ở con người này, đó là đồ lề tác nghiệp. Trong ba lô của Còm không thể thiếu sổ tay, giấy bút, pin sạc dự phòng, máy ảnh, laptop, điện thoại, cho tới cái kim, sợi chỉ. Hình như anh đi đâu cũng kéo theo luôn căn phòng làm việc, cho nên cần gì có ngay, còn nguyên tác phong người lính. Đi nhiều, giao tiếp nhiều với đa dạng lớp người đã giúp Còm khám phá ra nhiều vấn đề mới mẻ. Anh chàng đam mê viết văn này cũng là một người khiêm tốn học hỏi đồng nghiệp, bạn bè một cách chân thành thoải mái. Và… Còm cũng là một họa sĩ cho thể loại ký họa và minh họa. Trong tập truyện ĐỐI MẶT này, Còm tự mình sáng tác mẫu bìa và minh họa cho từng truyện.   

     Tôi gặp Đào Sỹ Quang lần đầu tiên ở trại viết Vũng Tàu năm 2011 do Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam tổ chức, lúc mà anh đang tập tọe viết lách. Anh chăm chỉ lắm. Tôi thì đã xong tác phẩm nên có thời gian hóng gió biển khơi, còn Còm cứ ở lỳ trong phòng đánh vật với bàn phím máy tính để mong hoàn thành một truyện ngắn. Có lần thương anh, tôi dùng kế rủ anh rời bàn phím để đi chơi mà nào anh có thiết tha. Vẫn cứ như một nhà nông bám chặt mảnh đất chữ nghĩa – một tấc không đi một ly không rời. Đêm khuya tôi trở về, tâm hồn dạt dào sóng biển, mở cửa phòng bước vào thì trời ơi, anh bạn Còm của tôi vẫn ngồi quay mặt vào tường gõ lách cách trên bàn phím. Từ đó tôi nể phục con người này và sự nể phục ấy cứ tăng dần theo thời gian. Từ năm 2013 đến 2018, Còm đã cho ra 5 đầu sách (4 tập truyện ngắn, 1 bút ký). Tập truyện ngắn đầu tay Sự đời đã nhận được giải thưởng của Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam. Tác phẩm này cũng nhận được giải thưởng Trịnh Hoài Đức năm 2017. Lần ấy tôi gặp nhà văn Nguyễn Khắc Trường (nguyên Chủ tịch Hội đồng văn xuôi Hội nhà văn Việt Nam) ở Hà Nội, ông bảo tôi: Trong anh có cậu gì gầy gầy, nó viết được lắm. Hóa ra, hồi Còm tham gia lớp Bồi dưỡng viết văn Nguyễn Du đã được nhà văn Nguyễn Khắc Trường chấm bản thảo cho ba truyện ngắn, với nhận xét: Anh viết có tay nghề rồi đấy. 

     Đúng là nghề văn không chỉ có đam mê mà còn phải có năng khiếu. Thầy giáo dạy Vật lý với biệt danh Còm đã có cả hai thứ đó.  ĐỐI MẶT là tập sách thứ sáu của Đào Sỹ Quang. Tập truyện ngắn này là một sự thể nghiệm cách viết mới của Còm. Viết không rườm rà, đi thẳng vào câu chuyện, giống như chiếc xe đua rồ ga, cua quanh thế nào đó để nhanh về tới đích. Tuy không rề rà, nhưng thông qua ngôn ngữ đối thoại đã cho ta một hình ảnh và không gian khá sinh động. Tình huống câu chuyện hấp dẫn ở chỗ, cách dùng ngôn ngữ vùng - miền, kết hợp ngôn ngữ thời đại khá linh hoạt, tính cách nhân vật thể hiện rõ ràng, không trùng lặp. 

     Có thể nói, các truyện ngắn trong tập ĐỐI MẶT đều có phần kết có hậu. Thành công đó có được từ chính những chiết xuất, gạn lọc trong những chuyến đi, giao tiếp của tác giả. Mỗi truyện như một ký họa làm nổi bật tính cách con người trên nền diễn tiến của câu chuyện. Đọc Đào Sỹ Quang tôi thấy rõ thái độ của anh với những những vấn đề mâu thuẫn trong cuộc sống ở mọi tầng lớp, mọi ngành nghề… Nhà văn trong hành trình sáng tác phải luôn tìm tòi sáng tạo đổi mới để chinh phục người đọc. 

     Hy vọng ĐỐI MẶT sẽ cho bạn đọc gặp lại những nhân vật mà mình đã từng gặp ở đâu đó đời thường, mà giờ mới nhận diện một cách đầy đủ qua ngòi bút rất sáng tạo và nhân văn của một cây bút Đồng Nai – Đào Sỹ Quang. 

                                       Nhà văn Bùi Quang Tú